Orkisz, nazywany też tradycyjnie szpelcem, jest starożytną odmianą pszenicy, która nie została poddana modyfikacjom. Z tego powodu uchodzi za znacznie zdrowsze ziarno niż pszenica zwyczajna. Zainteresowanie orkiszem spowodowane jest jego dobrym wpływem na zdrowie człowieka. Jest on bowiem bogatym źródłem witamin z grupy B oraz żelaza, manganu, miedzi i aminokwasu o nazwie tryptofan. A dodatkowo orkisz w porównaniu ze zwykłą pszenicą zawiera większą ilość białka.
Wartość odżywcza orkiszu
Orkisz uchodzi za zdrowszą odmianę pszenicy zwyczajnej. Zboże to było bardzo popularne w Europie do czasów średniowiecznych, a następnie zostało wyparte przez łatwiejszą w uprawie i dającą większe zbiory pszenicę zwyczajną. W Polsce zainteresowanie uprawą orkiszu wywołane zostało przez zwolenników zdrowego stylu życia i tzw. czystej żywności. Orkisz i pszenica charakteryzują się podobną zawartością witamin, składników mineralnych i fitosteroli. Zaletą orkiszu jest fakt, iż jest bardzo dobrym źródłem białka, błonnika pokarmowego, manganu, fosforu, magnezu, cynku, żelaza i witaminy B3. Ponadto zawiera również niewielkie ilości wapnia, selenu, witamin B1, B6 i E.
Co z tym białkiem?
Orkisz należy do tej samej rodziny zbóż co pszenica zwyczajna. Jego ogromną zaletą jest fakt, iż nie został poddany żadnym modyfikacjom. Z tego powodu, w przeciwieństwie do pszenicy, nie oddziałuje negatywnie na organizm. Orkisz i pszenica mają jednak inne DNA i różnią się zawartością składników odżywczych. Pozytywne skutki zdrowotne, które płyną z jedzenia orkiszu, wynikają z obecności w nim błonnika, szczególnie frakcji rozpuszczalnej oraz białka. Ziarna orkiszu charakteryzują się wyższą zawartością białka, niż pszenica. Szczególnie istotną rolę w ziarnach odgrywa odżywcza warstwa aleuronowa. Białka tych dwóch zbóż mają zupełnie inną kompozycję aminokwasów – orkisz zawiera lizynę i metioninę, czyli niezbędne aminokwasy, które należy dostarczyć z jedzeniem, ponieważ nie są wytwarzane przez organizm człowieka. Aminokwasy te nie występują w pszenicy zwyczajnej. Ponadto białka występujące w orkiszu są bardziej kruche i łatwiej rozpuszczalne, dlatego są łatwiej przyswajalne. Posiadają one także inną strukturę cząsteczkową, niż białka w pszenicy oraz inne proporcje białek glutenowych, czyli gluteniny i gliadyny. Obok wielu zalet, orkisz posiada jedną wadę – zawiera gluten i dlatego może być szkodliwy dla osób chorujących na celiakię i nietolerujących glutenu.
