Samopsza zaliczana jest do grupy tzw. dawnych gatunków pszenicy. Dawnych, ponieważ kiedyś uprawiano je powszechnie na wielu terenach, obecnie niestety występują dość rzadko, głównie na Zakaukaziu. A szkoda, bo ziarna samopszy, z których powstaje pełnowartościowa mąka, są bogatym źródłem cennych dla naszego zdrowia składników odżywczych.
Produkty z samopszy są dość trudno dostępne na polskim rynku. Znajdziemy je jednak w sklepie internetowym z produktami orkiszowymi Diogra, gdzie można się zaopatrzyć przede wszystkim w mąkę z samopszy.
Jakie właściwości ma samopsza?
Samopsza jest bogata w białko oraz cenne dla organizmu aminokwasy egzogenne, w tym m.in. fenyloalaninę, tyrozynę, metioninę i izoleucynę. Fenyloalanina odpowiada za syntezę białek, hormonów tarczycy i nadnerczy. Sprzyja także w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. Tyrozyna jest niezbędna do produkcji melaniny, syntezy hormonów tarczycy, nadnerczy i dopaminy. Metionina wspomaga układ mięśniowy i nerwowy i zapewnia zdrowy wygląd włosów, paznokci i skóry. Z kolei izoleucyna kontroluje poziom cukru, reguluje proces krzepnięcia krwi i gojenia się ran, a także uczestniczy w produkcji hormonu wzrostu.
Samopsza zawiera też wiele antyoksydantów, które chronią nasz wzrok, a także pomagają neutralizować wolne rodniki. Dodatkowo jest bogata w karotenoidy. Dzięki temu regularne spożywanie produktów z samopszy to naturalny sposób na “walkę” z przedwczesnym starzeniem.
Do innych cennych składników samopszy zaliczamy witaminy (przede wszystkim witaminy A i związków z grupy B), minerały (magnez, cynk, mangan, fosfor, potas i żelazo) i nienasycone kwasy tłuszczowe.
Produkty z samopszy, w tym mąka, zawierają gluten. Obecnie trwają badania, czy mogą być alternatywą dla osób mających problemy z trawieniem glutenu. Badania naukowe wskazują, że gliadyny (rozpuszczalny składnik glutenu – niezdolność organizmu do jego przetworzenia jest przyczyną celiakii) zawarte w glutenie samopszy nie są tak bardzo toksyczne, jak te zawarte w pszenicy.
Dlaczego warto wybrać mąkę z samopszy?
Mąka z samopszy otrzymywana jest z przemiału oczyszczonych ziaren. Zawiera nawet 50% więcej białka niż mąka z pszenicy zwyczajnej. Znajdują się w niej również cenne aminokwasy, które nie występują ani w pszenicy, ani nawet w orkiszu. Jest to grupa aminokwasów, których nasz organizm nie jest w stanie wytwarzać samodzielnie, a więc musimy je dostarczać wraz z pożywieniem. Oprócz tego mąka z samopszy jest skarbnicą mikro- i makroelementów: magnezu, żelaza, cynku, manganu.
Mąka z samopszy z powodzeniem nadaje się przede wszystkim do wypieku pieczywa. Chleb z samopszy ma charakterystyczną, żółtawą barwę (spowodowana jest ona wysoką zawartością karotenoidów) i lekko orzechowy smak, który wyczuwalny jest także w produktach z orkiszu i płaskurki.